Για να ασκήσει κάποιος το επάγγελμα του σύμβουλου ή του ψυχοθεραπευτή, οφείλει να έχει ακαδημαϊκή κατάρτιση από έγκυρο και αναγνωρισμένο πανεπιστημιακό φορέα, όπως και μια αρκετά μακροχρόνια μεταπτυχιακή ειδίκευση και συνεχιζόμενη εποπτεία σε μια από τις πολυπληθείς προσεγγίσεις που υπάρχουν. Επίσης να έχει κάνει ο ίδιος προσωπική θεραπεία και να ανήκει ως μέλος σε κάποια αναγνωρισμένη εθνική, ευρωπαϊκή ή διεθνή επιστημονική / επαγγελματική οργάνωση. Συνήθως οι Σύμβουλοι Ψυχικής Υγείας και οι Ψυχοθεραπευτές προέρχονται από τον χώρο της ψυχιατρικής, ψυχολογίας, κοινωνικής εργασίας και κοινωνικών επιστημών.
Ο ρόλος του θεραπευτή είναι να συνοδεύσει το θεραπευόμενο, καθώς εκείνος εξερευνά την προσωπική του εμπειρία. Να του παρέχει το χώρο, το χρόνο και τα εργαλεία που θα τον βοηθήσουν να αφουγκραστεί την εμπειρία του και κατόπιν να αποφασίσει με ποιον τρόπο θέλει ο ίδιος να δράσει ώστε να δημιουργήσει τις αλλαγές που επιθυμεί για τον εαυτό του. Επίσης οφείλει να παρέχει στον θεραπευόμενο το ασφαλές περιβάλλον μέσα στο οποίο θα δοκιμάσει για πρώτη φορά κάποιες από τις αλλαγές που θέλει να καταφέρει για τον εαυτό του, χωρίς να αισθάνεται απειλή. Κανένας καλός θεραπευτής όμως δεν θα αναλάβει αποφάσεις και ευθύνες που ανήκουν στο θεραπευόμενο, ούτε θα προσφέρει one-size-fits all λύσεις για τα θέματά που τον απασχολούν.